چرا بیماریهای قلبی عروقی مهم هستند؟

    بیماریهای قلبی عروقی یکی از علل عمده مرگ و میر در سطح جهان بوده و به عنوان اولین عامل مرگ، یک سوم کل مرگ و میرها در جهان را بخود اختصاص می‌دهند. بیماریهای قلبی عروقی شایعترین عامل مرگ و میر و مهمترین عامل از کارافتادگی در کشور ما می‌باشد. با این وجود بیماریهای قلبی عروقی از قابل پیشگیری‌ترین بیماریهای غیرواگیر بشمار می‌روند.

در ابتدای قرن بیستم یعنی حدود صد و ده سال قبل فقط ده درصد کل موارد مرگ بخاطر بیماریهای قلبی عروقی اتفاق می‌افتاد. اما با توسعه جوامع بشری و کنترل بیماریهای واگیر و در نتیجه افزایش طول عمر مردم دنیا، بیماریهای مزمن و در راس آنها بیماریهای قلبی عروقی شیوع بیشتری پیدا کردند. بطوری که در انتهای قرن بیستم میزان مرگ و میر ناشی از بیماریهای قلبی عروقی به بیش از 25% درصد رسید و پیش بینی می‌شود که تا سال 2025 مرگ و میر ناشی از بیماریهای قلبی عروقی به بیش از 35 تا 60% کل علل مرگ‌ها برسد. امکان ایجاد بیماریهای قلبی عروقی بعد از سن 40 سالگی در مردان 49% و در زنان 39% است.

در ایران 38% کل مرگ‌ها ناشی از بیماریهای قلبی عروقی است. مهم‌ترین گروه بیماریهای قلبی عروقی بیماریهای عروق کرونر قلب (عروق خون رساننده قلب) و عوارض ناشی از آن است.

    در اثر رسوب چربی‌ها در جدار عروق، پدیدة سختی عروقی یا آترواسکلروز بوجود می‌آید. آترواسکلروز شایعترین علت مرگ در بیشتر کشور‌های جهان و مهمترین علت از کارافتادگی است.

 عوامل خطر بیماریهای قلبی عروقی

دگرگونی‌های سریع اقتصادی و اجتماعی دهه‌های اخیر سبب شده است که شیوع عوامل خطر این بیماریها افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته باشد. عوامل خطر عبارتند از مجموعة عادات یا ویژگی‌هایی که رابطة مستقیم و تنگاتنگی با بروز بیماری‌ها دارند.

عوامل خطر بیماریهای قلبی عروقی دو دسته هستند:

1-    عوامل خطر غیر قابل تعدیل :  

عوامل خطر غیر قابل تعدیل عواملی هستند که غیر قابل تغییر و مداخله هستند. این عوامل همراه فرد هستند و فرد و جامعه نمی‌توانند برای تغییر در آن دخالتی بکنند. این عوامل شامل موارد ذیل هستند:

     سن: هر چقدر سن بالاتر رود امکان ظهور بیماریهای قلبی عروقی بیشتر می‌شود. بطوری که احتمال ایجاد بیماریهای قلبی عروقی بعد از سن 40 سالگی در مردان 49% و در زنان 39% است.

   جنس: مردان بیشتر از زنان در معرض خطر بیماریهای قلبی عروقی هستند.

       وجود سابقه خانوادگی بیماریهای قلبی عروقی زودرس : در کسانی که سابقه خانوادگی بیماریهای قلبی عروقی بخصوص در سنین پایین‌تر را دارند احتمال بروز این بیماریها بیشتر است.

     نژاد:  همچنین اثبات شده است که ظهور بیماریهای قلبی عروقی به نژاد هم بستگی دارد و در مناطق خاص جغرافیایی و یا در بعضی نژادهای خاص شیوع این بیماریها بالاست.

2- عوامل خطر قابل تعدیل :

الف)عوامل خطر رفتاری

     سیگار  و دخانیات

مطالعات صورت گرفته اثبات کرده است که استعمال 20 نخ سیگار در روز احتمال بروز بیماریهای قلبی عروقی را 2 تا 3 برابر بیشتر می‌کند.

    رژیم غذایی ناسالم

رژیم غذایی ناسالم یعنی رژیم غذایی حاوی چربی اشباع شده و کلسترول زیاد، مصرف زیاد نمک و مصرف زیاد کالری و همچنین مصرف الکل که این گونه رژیم غذایی نامناسب نقش مهمی در بروز بیماریهای قلبی عروقی دارند.

    زندگی کم تحرک و عدم وجود فعالیت فیزیکی مناسب

در کسانی که فعالیت فیزیکی مناسبی ندارند احتمالاً ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی 2 برابر بیشتر است.

ب)عوامل خطر فیزیولوژیک

    بیماری فشارخون بالا

فشارخون بالا یکی از مهمترین عوامل خطر بروز بیماری‌های قلبی‌عروقی و شایعترین عامل بروز بیماری‌های قلبی عروقی، نارسایی قلبی و سکتة مغزی در بسیاری از کشورها است. 

    بیماری دیابت ( مرض قند )

شواهد محکمی وجود دارند که ثابت می‌کنند دیابت چه نوع وابسته به انسولین و چه غیر وابسته به انسولین ، عامل خطر اصلی و مهمی برای بروز انواع بیماریهای قلبی‌عروقی به ویژه تسریع روند آترواسکلروز است.

      چاقی و افزایش وزن

       افزایش وزن رابطة مستقیمی با افزایش شیوع بیماری‌های قلبی‌عروقی دارد.  مرگ و میر در افراد چاق 25 تا 75% بیشتر   

     ازافراد معمولی می‌باشد..

      افزایش چربی خون

    ارتباط بین سطح کلسترول و تری گلیسیرید بالای خون و کاهش HDL با بیماریهای قلبی عروقی کاملاً اثبات شده است.

برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه فرمائید.

منابع :

1)     پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی ( انتشارات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی)

2)     اصول پیشگیری و مراقبت بیماری‌ها – نظام مراقبت بیماری‌های غیرواگیر ( انتشارات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی – معاونت سلامت)

اپیدمیولوژی و کنترل بیماریهای شایع در ایران – دکتر فریدون عزیزی و همکاران – ویراست دوم