یکی ازمهمترین راههای داشتن فرزندانی سالم و با نشاط آشنایی با ناهنجاری‌های مادرزادی و راهکارهای پیشگیری از آنهاست

به گزارش روابط عمومی معاونت بهداشتی بدیعه پاکدین کارشناس برنامه کودکان معاونت بهداشتی در خصوص نا هنجاریهای مادر زادی گفت «ناهنجاری‌های مادرزادی» به آن دسته از نقص‌های هنگام تولد گفته می‌شود که نوزاد حین تولد (زنده یا مرده) به آنها مبتلاست. این نقص‌ها شامل نقص‌های ساختمانی، اختلالات کروموزومی، نقص‌های متابولیسم در هنگام تولد و بیماری‌های وراثتی است.

وی گفت شایعترین ناهنجاریهای مادرزادی شامل ناهنجاری‌های سیستم قلبی و عصبی وسندروم داون یا مونگولیسم می باشد ضمن اینکه ناهنجاری های مادرزادی قابل تشخیص و پیشگیری هستند.

  کودک دارای ناهنجاری مادرزادی، علی رغم صرف هزینه های مادی فراوان در بسیاری از موارد ، سلامت کامل خود را نیز باز نخواهد یافت.

   در حال حاضر، نقایص مادرزادی هنگام تولد مهم‌ترین علت مرگ‌ومیرو ناتوانی کودکان زیر یکسال می باشد.

حدود 60-40درصد از علل وقوع ناهنجاری‌های مادرزادی، ناشناخته هستند. با وجود این از نظر عوامل موثر، ناهنجاری‌های مادرزادی را به سه دسته تقسیم می‌کنند:

-1 عوامل ژنتیکی: حداقل یک‌سوم از ناهنجاری‌های مادرزادی با علت شناخته‌شده، منشا ژنتیکی دارند. در این زمینه اختلالات کروموزومی، بخش قابل‌توجهی از ناهنجاری‌های مادرزادی را تشکیل می‌دهند.

2- عوامل محیطی : محل رشد جنین در رحم مادر می‌تواند جنین را به خوبی از خطراتی که در دوره بارداری وجود دارد، محافظت کند. با وجود این عوامل محیطی مختلف مانند مصرف داروها، ویروس‌ها و دیگر عوامل محیطی در دوره بارداری ممکن است جنین را با مخاطرات جدی مواجه سازد که به ناهنجاری‌های مادرزادی منجر خواهد شد. تعداد و تنوع عوامل محیطی موثر در ایجاد ناهنجاری‌های مادرزادی، با تحقیقات جدید مرتبا افزایش پیدا می‌کند. مواجهه مادر در دوره بارداری با دود سیگار، الکل، گازهای بیهوشی، جیوه، ویروس سرخجه، پرتوها و برخی داروها از عوامل ایجادکننده ناهنجاری‌های مادرزادی هستند. هرچند این عوامل مرتبا در حال گسترش هستند، اما در مجموع این عوامل حدود کمتر از 10درصد علل ناهنجاری‌های مادرزادی را تشکیل می‌دهند. بالابودن سن مادر در هنگام تولد نوزاد، برخی اختلالات تغذیه‌ای (مانند کمبود اسید فولیک، آهن و بالابودن مصرف ویتامین A )،ابتلای مادر به دیابت و چاقی نیز در سال‌های اخیر از عوامل محیطی موثر در وقوع ناهنجاری‌های مادرزادی شناخته ‌شده‌اند.

3- عوامل توام ژنتیکی و محیطی: بسیاری از ناهنجاری‌های مادرزادی به علت نقش توام عوامل ژنتیکی و محیطی اتفاق می‌افتند. این موضوع به این معنی است که اغلب ناهنجاری‌های مادرزادی ماهیت چند فاکتوری دارند. با وجود این، در حال حاضر امکان تفکیک نقش هرکدام از عوامل در وقوع ناهنجاری‌های مادرزادی و تعیین مقدار اثر مستقل هرکدام از آنها وجود ندارد، اما به‌طور کلی عوامل توام ژنتیکی و محیطی، حدود 20درصد از عوامل ایجادکننده ناهنجاری‌های مادرزادی را تشکیل می‌دهند.

اقدامات کنترل و پیشگیری :

70درصد ازناهنجاری‌ها قابل پیشگیری هستند. نکته اساسی درپیشگیری، آغاز مداخله قبل از لقاح و تشکیل تخم است. روش‌های پیشگیری نوع اول که در حال حاضر برای پیشگیری از ناهنجاری‌های مادرزادی پیشنهاد شده است، عبارتند از:

- کاهش وزن قبل از اقدام به بارداری
- واکسیناسیون سرخجه به‌خصوص برای سنین باروری
- تا حد امکان از ابتلا به هرگونه بیماری عفونی در دوره بارداری جلوگیری شود.
- از انجام رادیوگرافی غیرضروری برای زنان حامله پرهیز شود.
- داروهای غیرضروری، مصرف الکل و سیگارکشیدن به‌خصوص در دوره حاملگی ممنوع است.
- از مواجهه با مواد شیمیایی در دوره بارداری و سه ماه قبل از آن پرهیز شود.
- تا حد امکان از ازدواج فامیلی پرهیز شود. در صورت ضرورت حتما مورد مشاوره ژنتیکی به‌خصوص قبل از بارداری قرار گیرد.
- از بارداری در سنین کمتر از 18سالگی و بالاتر از 35سالگی پرهیز شود. این قبیل بارداری‌ها در صورت ضرورت حتما باید مورد مشاوره ژنتیکی قرار گیرند.