تغییرات اعضای مختلف بدن مادر پس از زایمان و مراقبت های مورد نیاز آن

به گزارش روابط عمومی معاونت بهداشتی دکتر فریبا شفیعی مسئول واحد برنامه سلامت مادران معاونت بهداشتی در خصوص تغییرات اعضای مختلف بدن مادر پس از زایمان و مراقبت های مورد نیاز آن گفت رحم  بلافاصله پس از زایمان، رحم شروع به کوچک شدن می کند بطوری که در عرض 2 هفته به داخل حفره لگن بر می گردد. اندازه رحم پس از 4 تا 6 هفته تقریباً برابر اندازه زمان قبل از بارداری است . گاهی درد و انقباض هایی در رحم مانند زمان قاعدگی وجود دارد که اصطلاحاً به آن پس درد می گویند. این دردها در زمانی که به نوزاد شیر می دهد بیشتر می شود. با گرم نگه داشتن، شل شل کردن عضلات، تنفس عمیق و مصرف مسکن 0 با نظر پزشک می توان درد ناشی از انقباض را کاهش داد. معمولاً در روز سوم از شدت دردها کاسته می شود. در کسانی که اپی زیاتومی(بخیه پارگی پرینه) شده اند، استفاده از کیسه یخ بر روی محل بخیه ها در چند ساعت اول پس از زایمان و حمام آب گرم در 24 ساعت اول پس از زایمان و همچنین قرار گرفتن به پهلو، استفاده از بالش هنگام نشستن و انجام تمرین های مناسب به کاهش درد و بهبود سریع آن کمک می کند.

در چند روز اول بعد از زایمان، ترشحات رحم زیاد و خونی است. بعد از 3 یا 4 روز ترشحات خون آلود کمتر و پس از 10 روز کم رنگ تر می شود. تداوم خونریزی بیش از حد قاعدگی پس از هفته اول، نیاز به بررسی دارد. معمولاً خروج ترشحات 4 تا 6 هفته طول می کشد .

ایشان یادآور شد رعایت بهداشت فردی در این زمان بسیار اهمیت دارد. لازم است ناحیه تناسلی از جلو به عقب شسته شده و همیشه خشک شود. تا زمان کاهش ترشحات، نوار بهداشتی مرتب عوض شود. استحمام روزانه و ترجیحاً ایستاده مفید است .

وی در خصوص برگشت قاعدگی گفت معمولاً شروع مجدد تخمک گذاری، با شروع قاعدگی مشخص می شود. گاهی اوقات ممکن است مادر تا یک سال بعد از زایمان قاعده نشود. اما بایستی بداند که امکان تخمک گذاری و بارداری وجود دارد. اگر وی به طور مرتب به فرزند خود شیر دهد، معمولاً 6 هفته و اگر به نوزاد خود شیر ندهد، 3 هفته پس از زایمان، احتمال بارداری مجدد وجود دارد .

ایشان تاکید کرد لازم است بطور مرتب مثانه مادر تخلیه شودو فقط گاهی ممکن است به علت اپی زیاتومی در هنگام ادرار گردن، احساس درد کند که بتدریج بهبود می یابد. تداوم هر نوع مشکل در ادرار کردن مانند سوزش و یا درد نیاز به بررسی دارد. عدم دفع مدفوع تا 2 روز اول پس از زایمان به علت تخلیه احتمالی و کاهش فعالیت روده ها حین زایمان طبیعی است. اصلاح رژیم غذایی ( مصرف مایعات و مواد فیبردار), تحرک زودهنگام و تمرین های کششی از یبوست و در نتیجه بروز بواسیر جلوگیری می کند. توصیه می شوددر صورت نبود احساس دفع، از زور زدن اجتناب شود .

عضلات دیواره شکم پس از زایمان, نرم و شل باقی می ماند و چند هفته طول میکشد  تا توانایی کشش عضلات به حالت اولیه بازگردد. با انجام تمرین های کششی می توان به جمع شدن سریعتر و بهتر عضلات شکم کمک کرد. استفاده از شکم بند به تنهایی موثر نیست .

وی در خاتمه افزود مراقبت از پستان ها نقش ارزنده ای در تداوم شیردهی دارد. اگر مادر به نوزاد خود شیر می دهد بایستی پستانها را تمیز نگاه دارد. از مصرف صابون, مواد ضدعفونی کننده و یا شستشوی مکرر پستانها خودداری شود.