به گزارش روابط عمومی معاونت بهداشتی الناز سلیمی کارشناس بیماریهای غیر واگیر معاونت بهداشتی به مناسبت 20 اکتبر روز جهانی پوکی استخوان گفت اسکلت یکی از بزرگترین
اعضای بدن است که از بافت زندهای به نام استخوان ساخته شده که برخلاف تصور ما این
بافت به طور مرتب از بدو تولد تا آخرین لحظه عمر در حال تغییر بوده و تحت تأثير دو
گروه از عناصر به نام سلولهای استخوان ساز و سلولهای استخوان خوار به طور دایم
بازسازی و یا تخریب می شوند. البته استخوان ها از دو لایه ساخته میشوند که لایه
خارجی ضخیم تر و متراکم تر بوده و80 درصد از اسکلت را تشکیل میدهند و لایه داخلی از لایههای لانه زنبوری
و اسفنجی ساخته شدهاند که از لحاظ متابولیکی بسیار فعال بوده و قشر خارجی استخوان
از نظر شکستگیها به فعالیت این قشر بستگی دارد.
وی افزود با
توجه به اینکه توده استخوان در یک فرد مسن همواره در معرض خطر شکستگی است و توده
کاهش پیدا میکند و عوامل مختلفی موجبات شکستگی آن را بوجود میآورد، وضعیت افراد
مسن به میزان جذب استخوان آنها از بدو تولد تا دهه سوم زندگی آنها بستگی دارد. با
پا به سن گذاشتن، تقریباً سرعت تخریب استخوانها بیشتر از ساختار آن خواهد بود به
همین دلیل در 10 سال اول یائسگی تخریب
گستردهای را در استخوانهای خانمها مشاهده میکنیم.
عوامل
مؤثر در استحکام و یا پوکی استخوان در
درجه اول زمینه ارثی و ژنتیکی است. مهمترین عواملی که در استخوان سازی نقش دارند تغذیه است.
غذا خوردن تنها به معنی برطرف کردن
ظاهری گرسنگی نیست بلکه از طریق غذاها بایستی
سه گروه از درشت مغذیها در اختیار بدن ما قرار گیرد مثل پروتئینها و چربیها و قندها که انرژیزا هستند. همچنین
مواد معدنی کلیدی مثل کلسیم، فسفر، منیزیم و سدیم نیز در استخوان نقش اساسی دارند.
ایشان در خصوص پوکی استخوان گفت پوکی استخوان یا استئوپروز شایعترین اختلال متابولیسم
استخوان است که باعث کاهش تراکم و استحکام استخوانها میگردد، در نتیجه احتمال شکستگی استخوانها
را افزایش میدهد. شکستگیهای شایع ناشی از پوکی استخوان، در لگن، مچ دست و ستون
فقرات رخ میدهد.
سلیمی افزود پوکی استخوان در زنان نسبت به مردان بسیار شایعتر است. این
بیماری 50 درصد زنان بالای 50 سال (پس از یائسگی) را مبتلا می کند. کاهش میزان
هورمون استروژن پس از یائسگی منجر به کاهش توده استخوانی و پوکی استخوان می شود.
توده استخوانی هر فرد معمولاً در سنین 30 تا 35 سالگی به بیشترین میزان خود می
رسد. پس از این سن کاهش توده استخوانی به صورت یک روند طبیعی آغاز میشود. پس از
یائسگی، در زنان معمولاً توده استخوانی با سرعت زیادی کاهش مییابد. بدین علت زنان
بالای 50 سال، بیشترین مبتلایان به پوکی استخوان هستند.
استئوپروز
یک بیماری خاموش و بدون علامت است و تا هنگامی که موجب شکستگی نشود، بیماری بدون
علامتی است. به همین سبب است که پوکی استخوان «بیماری خاموش» نامیده میشود.
وی افزود شکستگیهای
شایع ناشی از پوکی استخوان معمولا در لگن، مچ دست و ستون فقرات رخ میدهد. مهمترین
علامتی استخوان، درد است و این درد وقتی ایجاد میشود که استخوانها دچار
شکستگی گردند. حدود 90 درصد شکستگیهای لگن در اثر زمین خوردن رخ میدهند. مهمترین
علت درد مزمن در این بیماری، شکستگی ستون فقرات میباشد. دو سوم شکستگی مهرهها بی
سروصدا هستند و در اثر استرسهای کوچک مثل عطسه کردن، خم شدن و بلندکردن اجسام
ایجاد میشود. شکستگی حاد مهره ممکن است موجب کمر درد شدیدی شود که در عرض چند
هفته با مصرف داروهای مسکن و درمان فیزیکی، به تدریج از شدت آن کاسته میشود. به طور
کلی بیماران مبتلا به استئوپروز شدید مهرهها ممکن است دچار کمر درد شدید، کوتاهی
قد، کیفوز (خمیدگی و انحنای غیرطبیعی ستون فقرات) میشوند