به مناسبت هفته جهانی ایدز ( هشتم لغایت چهاردهم آذر ماه )

اپیدمی جهانی ایدز، اضطراری جهانی است و یکی از بزرگترین چالش‌ها را در زندگی فردی و اجتماعی  انسان تشکیل می دهد که رشد اجتماعی و اقتصادی را در سراسر جهان تضعیف می‌کند و بر تمامی سطوح جامعه ملی، اجتماعی، خانوادگی و فردی تاثیر می گذارد. تا کنون بیش از 30 سال پر از فراز و نشیب، از شروع همه گیری جهانی ایدز را پشت سر گذاشته‌ایم. علی‌رغم اینکه حدود سی سال است به مردم درباره اچ‌آی‌وی و ایدز  هشدار داده می‌شود، لیکن ایدز تا به حال جان میلیون ها انسان را گرفته است و در سرتاسر جهان هر ساله میلیون ها انسان به اچ‌آی‌وی مبتلا می‌شوند.

 طی سه دهه گذشته، ایدز باعث مرگ‌ها­ و رنج­های فراوان و  ناگفته شده است، اما در همین سال‌ها روایت دیگری نیز فاش شده که ضمن آن جامعه جهانی با اشتیاق متحد گشته تا اقدامی برای نجات زندگی‌ انسان‌ها صورت دهد. این تلاش‌ها موجب تغییرات واقعی در سراسر جهان گردیده است. در حال حاضر افراد کمتری به عفونت اچ­آی­وی مبتلا می‌شوند، میلیون ها نفر به درمان اچ­آی­وی دسترسی پیدا کرده‌اند، زنان بیشتری قادرند از ابتلای فرزندان‌شان به اچ­آی­وی جلوگیری کنند، منع سفر به خیلی از کشورها برای افرادی که با اچ­آی­وی زندگی می کنند برداشته شده است و شفقت و شناخت حقوق بشر به آرامی جایگزین انگ می‌شود.

 این حرکت با تعهد و همبستگی به دنیا کمک می‌کند بر همه گیری اچ‌ای‌وی/  ایدز فائق آید. هرچند همواره با اخباری از پیشرفت‌های علمی در زمینه شناخت و پاسخ به همه­گیری  اچ ای وی /ایدز  روبرو هستیم، اما  گسترش ایدز در کشورهای شمال آفریقا و شرق مدیترانه، اروپای شرقی، آسیای میانه و جنوب شرقی، بر خلاف سایر نقاط جهان رو به افزایش است و هنوز هم خطر جدی برای بشر محسوب می‌شود.  ابتلا به اچ ای وی/ایدز یک معضل اجتماعی در جوامع، بخصوص در کشورهای با درآمد کم و متوسط،  باقی مانده است و باعث شده انسان به اهداف توسعه‌ای مهمی مانند: کاهش فقر، کاهش مرگ و میر کودکان و بهبود سلامت مادران، دستیابی به آموزش ابتدایی برای همه ، آن طور که باید، دست نیابد. یکی از خصوصیات این بیماری این است که هیچ کشوری را اعم از توسعه یافته، در حال توسعه و توسعه نیافته ، بی نصیب نگذاشته است،

 هرچند، الگوهای انتقال اچ‌ای‌وی در گروه‌های آسیب‌پذیر، در هر کشور، متفاوت است، شاهد افزایش سریع شیوع اچ‌ای‌وی در بین گروه‌های پرخطر اجتماعی در بسیاری از کشورها  هستیم. آسیا پس از افریقای زیر صحرا ، دومین کانون عفونت ایدز در جهان است و شرق اروپا و آسیای مرکزی، مناطقی هستند که شیوع اچ ای وی درآنها، بطور واضح، در حال افزایش باقی مانده است.

در کشور ما موج اول این بیماری با فرآورده های خونی آلوده وارداتی، آغاز شد. نخستین مورد گزارش و ثبت شده ابتلا به اچ ای وی، در سال 1366 و مربوط به یک کودک 6 ساله مبتلا به هموفیلی است که فرآورده های خونی آلوده وارداتی دریافت کرده بود. پس از آن موج دوم ایدز از طریق مصرف تزریقی مواد مخدر آغاز شد. ورود ایران به مرحله متمرکز با افزایش شیوع اچ آی وی در مصرف کنندگان تزریقی مواد در دهه هفتاد رخ داد. اقدامات کاهش آسیب (آموزش،مشاوره،توزیع سرنگ و سایر وسایل پیشگیری  در بین معتادین و افراد دارای رفتار پرخطر) و ایجاد دسترسی به خدمات تشخیصی، مراقبتی و درمانی در مراکز مشاوره بیماریهای ، باعث کند شدن شیب رشد همه‌گیری در این گروه جمعیتی شد. بررسی نظام ثبت اطلاعات اچ آی وی در سال های اخیر حاکی از تغییرات تدریجی الگوی انتقال بیماری از اعتیاد تزریقی به انتقال از طریق ارتباطات جنسی است و همین بررسی دلالت بر افزایش تدریجی موارد جدید ابتلا در زنان در سال‌های اخیر دارد که لزوم توجه بیشتر را در این ارتباط می‌طلبد.

 وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با همکاری و مشارکت تمامی سازمان‌های عضو کارگروه کشوری کنترل ایدز برنامه‌های جامعی را برای افزایش دسترسی به گروه های در معرض آسیب و نیز گروه های دارای رفتارهای پرخطر مرتبط با اچ‌‌آی‌وی / ایدز پیش بینی و اجرا نموده است . این اقدامات شامل راه اندازی مراکزی با هدف ارائه‌ی خدمات پیش‌گیرانه، کاهش آسیب ، مراقبت و درمان از جمله مراکز گذری ، کلینیک ها مثلثی ، مراکز مشاوره و آزمایش داوطلبانه و مراکز مشاوره و خدمات کاهش آسیب ویژه زنان آسیب پذیر می‌باشد . ارائه‌ی کلیه‌ی خدمات در این مراکز داوطلبانه ، محرمانه و کاملأ رایگان می باشد.

                                                       برگرفته از کتب مرکز مدیریت بیماریهای واگیر