آنچه که ما اصطلاحاً «کودک استثنایی» می گوییم غالباً بدین معناست که کودک از نظر هوشی، جسمی، روانی و اجتماعی به میزان قابل توجهی نسبت به دیگر همسالان خود متفاوت است به صورتی که نمی تواند به نحوی مطلوب حداکثر استفاده را از برنامه های آموزش و پرورش عادی ببرد و ناگزیر نیازمند به توجه خاص و آموزش و خدمات فوق العاده می باشد.
در حقیقت همه افراد از نقطه نظر
خصوصیات مختلف جسمانی، بیولوژیکی، ذهنی، روانی و عاطفی، سازگاری اجتماعی و...
یکسان نبوده و نسبت به همدیگردارای تفاوت های خاصی هستند . نه تنها هر فرد نسبت به
افراد دیگر از نقطه نظر ابعاد مختلف جسمانی و ذهنی دارای تفاوت های ویژه ای است
بلکه بین توانایی ها و استعدادهای مختلف وی نیز تفاوت هایی مشهود و موجود است لذا
بدین ترتیب هر فرد نسبت به افراد دیگر استثنایی است و کلمه «استثنایی» به طور اعم
و به معنای دقیق علمی خود نمی تواند فقط به گروه های خاصی از افراد جامعه اطلاق
شود.
از نظر آموزشی کودک استثنایی کودکی است که برای تأمین
حداکثر نیازهای تربیتی و آموزشی او باید تغییراتی در شیوه های تربیتی و آموزشی
خانواده و در برنامه های مدارس عادی داده شود.
کودک استثنایی ابتدا باید به عنوان یک کودک مورد توجه قرار گیرد ودر مرحله
بعدی باید به عنوان کودکی با خصوصیات و صفاتی استثنایی نسبت به سایر کودکان مورد
توجه باشد . در واقع این ویژگی ها و تفاوت هاست که مربیان و مشاوران و معلمان با
آن سر و کار دارند و این تفاوت ها هستند که پدران و مادران باید خود را با آن
سازگار و هماهنگ کنند. مطابق آمار تأییدشده سازمان های بین المللی از
جمله یونسکو تعداد تقریبی افرادی که به لحاظ تفاوت های محسوس فردی نیاز به برنامه
های آموزشی ویژه ای دارند در هر جامعه بین ۱۰ الی ۱۵ درصد است. البته این تعداد شامل
افراد عقب مانده ذهنی، افراد تیزهوش و سرآمد، نابینا و نیمه بینا، ناشنوا و نیمه
شنوا، ناسازگاران اجتماعی ومعلولان جسمی نیز می شود.
منبع ) کتاب مراقبت وتکامل دوران ابتدای کودکی : آغازی عادلانه برای تضمین توسعه و سلامت همه
جانبه
اداره سلامت کودکان- دفترسلامت جمعیت خانواده و
مدارس